Clarke, Edward Daniel: Travels in various countries of Europe, Asia and Africa. London, 1816.

p.429

Circular dances at Syra, Cyclades Islands, 1801

Η παλιά πηγή, στην οποία οι νύμφες του νησιού μαζεύονταν τους αρχαιότατους χρόνους, υπάρχει στην αρχική της κατάσταση. Είναι το ίδιο σημείο συνάντησης όπως πριν, είτε για έρωτα και ερωτοτροπία, είτε για κουτσομπολιό και φλυαρία. Είναι κοντά στην πόλη, και το καθαρότατο νερό ξεπηδά ασταμάτητα από το συμπαγή βράχο. Οι κάτοικοι τη βλέπουν με μια κάποια θρησκευτική ευλάβεια και διατηρούν μια παράδοση που λέει ότι οι προσκυνητές του παλιού καιρού κατέφευγαν σ' αυτήν για να καθαριστούν στο πέρασμά τους για τη Δήλο.

Επισκεφτήκαμε το σημείο αυτό σε αναζήτηση της επιγραφής που αναφέρεται από τον Tournefort (VoyageduLevant, 2/4. Lyon 1717), αλλά δεν μπορέσαμε να τη βρούμε. Είδαμε όμως μια ευχάριστη πομπή από νέες του νησιού να έρχεται με τραγούδια απ' την πηγή, με τις στάμνες στα κεφάλια τους. Εδώ τις συναντούν οι αγαπητικοί τους, τις ξαλαφρώνουν από το φορτίο τους και παίρνουν μέρος στο γενικό τραγούδι. Ακόμα, στο σημείο αυτό στήνονται οι χοροί τους, op;ote πρόκειται για το προσφιλές σημείο συνάντησης της νεολαίας των δύο φύλων.

Οι γυναίκες της Ελευσίνας είχαν ένα χορό γύρω από πηγάδι, που τον ονόμαζαν Καλλίχορο, χορό που συνοδευόταν επίσης από τραγούδια προς τιμήν της Δήμητρας. Αυτά τα "τραγούδια του πηγαδιού" τραγουδιώνται ακόμη σε άλλα μέρη της Ελλάδας όπως και στη Σύρα. Ο DeGuys τα αναφέρει, λέγοντας ότι είδε ξαφνικά τις νέες της Πριγκηπονήσου που συγκεντρώνονταν το βράδυ σε ένα δημόσιο πηγάδι να στήνουν το χορό, ενώ οι άλλες τούς τραγουδούσαν (LettersonGreece, 1/220. London 1781).

Οι ποιητές της Αρχαιότητας συνέθεταν στίχους που ο κόσμος τραγουδούσε καθώς τραβούσε νερό, και που είχαν την ειδική ονομασία "τραγούδια του πηγαδιού". Ο Αριστοτέλης, όπως αναφέρει ο Winkelmann, λέει ότι τα δημόσια πηγάδια συμβάλλουν στον συνδετικό ιστό της κοινωνίας επειδή ενώνουν τους ανθρώπους σε φιλικές ομάδες, μέσω της διεργασίας του χορού που συχνά στήνεται γύρω απ' αυτά (Ibid.). Αυτό μπορεί να συμβάλει στην εξήγηση του ότι διάφορα ωραία λυχνάρια, στάμνες κι άλλα αγγεία από τερρακόττα βρέθηκαν στον πυθμένα πηγαδιών σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, όπως επίσης στο να στρέψει προς το άδειασμα ξερών πηγαδιών την προσοχή των περιηγητών που θέλουν να προμηθευτούν αυτές τις πολύτιμες αρχαιότητες.

Ανάμεσα σε άλλα αρχαία έθιμα που υπάρχουν ακόμα στη Σύρα, οι τελετές του τρύγου είναι ιδιαίτερα [??]. Πριν από την ανατολή του ηλίου, φαίνεται να προχωράει προς την πόλη μια ομάδα από νέες σκεπασμένες κληματόβεργες και αμπελόφυλλα. Συναντιώνται με τους αγαπητικούς τους, που τις συνοδεύουν τραγουδώντας δυνατά διάφορα τραγούδια και στήνουν μαζί τους έναν κυκλικό χορό. Αυτός είναι προφανώς ο "εγκύκλιος χορός" (orbicularchoir, ίδε DeGuys 1/218, και τους συγγραφείς που αναφέρονται εκεί) που τραγουδούσε τους διθύραμβους και χόρευε αυτό το είδος χορού προς τιμήν του Βάκχου. Ετσι οι σημερινοί κάτοικοι των νησιών αυτών παρουσιάζουν μια πιστή απεικόνιση των ηθών και εθίμων των προγόνων τους. Οι τελετές της αρχαίας Ελλάδας δεν σαρώθηκαν από τις επαναστατικές αλλαγές σ' αυτή τη χώρα. Ακόμα και οι θεατρικές παραστάσεις, οι δημοφιλείς αποδόσεις του αττικού δράματος, συναντώνται ακόμη με τη μορφή που εμφανίζονταν μέσα στον λαό πριν να αφαιρεθούν από τις σκηνές της καθημερινής ζωής για να μεταπλαστούν σε στολίδια του ελληνικού θεάτρου.

 

Mary Nisbet of Dirleton, countess of Elgin

Elgin, Lady: The letters of Mary Nisbet of Dirleton, Countess of Elgin. London, 1926.

 

p. 177

Αθήνα, 15/04/1802

Σήμερα το πρωί ντύθηκα όσο πιο κομψά γινόταν, εφόσον είχα δηλώσει πριν από μερικές ημέρες ότι είχα την πρόθεση να τιμήσω το λουτρό με την παρουσία μου. Είμαι βέβαιη ότι βρίσκονταν εκεί τριακόσιες ή τετρακόσιες γυναίκες, Ελληνίδες και Τουρκάλες. Αν και είχα μια καλή ιδέα της διασκέδασης, ομολογώ ότι ξεπέρασε κατά πολύ τις προσδοκίες μου. Εχετε δει χορεύτριες, τραγουδίστριες κι άλλες που παίζουν το ντέφι στο λουτρό; Ο χορός ήταν υπερβολικά άσεμνος, πέρα από κάθε όριο - να μην επιτρέψετε στη Μαίρη να πάει σε χαμάμ!

Είχαμε μια χοροεσπερίδα εδώ πριν λίγες μέρες, σαν κι αυτές που είχατε κι εσείς.

…

p. 203-204

Κέα, 18/07/1802

Ανεβήκαμε στην πόλη της Κέας καβάλα σε γαϊδούρια - ο δρόμος είναι σχεδόν αδιάβατος γιατί η πόλη είναι χτισμένη στην κορυφή ενός σχεδόν κατακόρυφου βουνού και σε πολλά σημεία ανεβαίναμε κανονικά σκαλοπάτια κομμένα στο βράχο στην άκρη του γκρεμού, όπου μόλις χωρούσε ένας άνθρωπος δίπλα στο γαϊδούρι.

Μόλις φτάσαμε στην πόλη πήγαμε στο σπίτι του προξένου της Αγγλίας όπου μια μεγάλη γιορτή είχε προετοιμαστεί για μας. Μουσικοί και τραγουδιστές συνόδευαν το δείπνο μας και η βραδιά τελείωσε με μια χοροεσπερίδα. Κοιμηθήκαμε στου κυρίου Παγκάλη, πρόξενου της Νάπολης, μια και το σπίτι του είναι το καλύτερο στην περιοχή.

Η πόλη της Κέας βρίσκεται στην κορυφή ενός λόφου και τα σπίτια είναι επίπεδα. ώστε η οροφή του καθενός είναι η αυλή κάποιου άλλου. Οι περισσότεροι κάτοικοι είναι βενετσιάνικης καταγωγής.

Βρήκαμε εννέα θυγατέρες στην οικογένεια του προξένου της Νάπολης στο σπίτι όπου κοιμηθήκαμε. Η φιλοξενία τους ήταν ασύγκριτη. Τραγούδησαν ελληνικά, ιταλικά και γαλλικά τραγούδια, χόρεψαν μενουέτα και κάθε είδους χορούς. Με λίγα λόγια έκαναν ο,τιδήποτε νόμιζαν ότι θα μας διασκέδαζε.

 

John Cam Hobhouse

Hobhouse, John Cam: A journey through Albania and other provinces of Turkey in Europe and Asia to Constatinople during the years 1809 and 1810. London, James Cawthorn, 1813, 2 vols.

…

p. 152-155

Αν και είναι τεμπέληδες κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων ειρήνης, υπάρχει ένα είδος διασκέδασης στο οποίο συμμετέχουν με την πιο ακατάσχετη ενέργεια και υπέρμετρη χαρά. Είναι κάτι που τους θυμίζει τις μάχες τους και άλλωστε αποτελεί ένα είδος φιλικού διαγωνισμού. Αναφέρομαι στους χορούς τους, στους οποίους, αν και κυρίως καταφεύγουν μετά την κόπωση κάποιας πορείας ή τις νύχτες στα βουνά, όμως καμιά φορά αποτελούν τη διασκέδασή τους στα πλατώματα των δικών τους χωριών.

Σ' αυτούς υπάρχει μόνο μια παραλλαγή: είτε τα χέρια των χορευτών (που είναι μια δωδεκάδα ή περισσότεροι) πιάνονται σφικτά πίσω από την πλάτη τους, είτε ο καθένας έχει στο χέρι του ένα μαντίλι που το κρατάει ο επόμενος και ούτω καθεξής σε ολόκληρη τη μακριά σειρά τους. Ο πρώτος είναι αργός χορός. Η συντροφιά στέκεται σε ημικύκλιο με τους οργανοπαίχτες στο κέντρο, ένα βιολιτζή κι ένα λαουτιέρη που συνεχώς πηγαίνουν εδώ κι εκεί συνοδεύοντας με τη μουσική τους τις κινήσεις, που δεν είναι τίποτε περισσότερο από το λύγισμα και ξελύγισμα των δύο άκρων του ημικύκλιου, με κάποιον πολύ αργό βηματισμό, κάποτε και ένα πηδηματάκι.

Ομως στο χορό με το μαντίλι, ο οποίος συνοδεύεται από δικό τους τραγούδι, ή μάλλον αποτελεί στην κυριολεξία χορό του τραγουδιού, είναι ιδιαίτερα βίαιοι. Εναπόκειται στον αρχηγό της σειράς να κάνει τις σημαντικές κινήσεις, καθώς ο καθένας με τη σειρά παίρνει αυτή τη θέση. Ξεκινάει παίρνοντας πρώτος το τραγούδι και βηματίζοντας ήσυχα δεξιά κι αριστερά. Μετά πηδάει γρήγορα προς τα εμπρός παρασύροντας ολόκληρη τη σειρά, που τον ακολουθεί σε έναν κύκλο. Κατόπιν στριφογυρίζει, πέφτοντας συχνά στο ένα γόνατο και αναπηδώντας από το χώμα με μια κραυγή. Ολοι επαναλαμβάνουν το κυρίως τραγούδι και ακολουθούν το παράδειγμα του αρχηγού που, αφού πηδήσει, στριφογυρίσει, πέσει στο γόνατο και ξανασηκωθεί με ένα πήδημα ξανά και ξανά, αφήνει τη θέση του στον επόμενο στη σειρά. Ο νέος κορυφαίος τούς οδηγεί στις ίδιες εκφράσεις, προσπαθώντας όμως να ξεπεράσει τον προκάτοχό του στην ταχύτητα και την βία των κινήσεων. Ετσι συνεχίζουν αυτή την άσκηση για αρκετές ώρες με πολύ μικρά διαλείμματα. Φαίνεται ότι αντλούν νέες δυνάμεις από τα λόγια του τραγουδιού, που αλλάζει ίσως μια ή δυο φορές όλη αυτή την ώρα.

Δεν είναι σπάνιο, προκειμένου να δώσουν πρόσθετη ένταση στην φωνητική τους μουσική, να κάθονται δύο ή τρεις γέροι από τη συντροφιά στο κέντρο του κύκλου, τονίζοντας τα λόγια του τραγουδιού στην αρχή κάθε στίχου, συγχρόνως με τον οδηγό της σειράς. Συχνά ο ένας τους κρατάει ένα λαούτο για να συνοδεύει τις φωνές τους.

Θα πρέπει να σου έχουν πει ότι αυτό το λαούτο είναι πολύ απλό όργανο - μια τρίχορδη κιθάρα με πολύ μακρύ μανίκι και μικρή στρογγυλή σκάφη. Η μουσική του είναι πολύ μονότονη. Παίζεται με μια πένα (συγνώμη αν θα την ονομάσω "πλήκτρον") από φτερό πουλιού, μήκους μισής ίντσας. Η πλειοψηφία των Αλβανών μπορεί να παίξει αυτό το λαούτο, το οποίο όμως χρησιμοποιείται μόνο για να συνοδεύει τα τραγούδια τους και να κρατάει το ρυθμό, μια και μόνο αυτές τις νότες μπορεί να παίζει.

Ο ίδιος χορός μπορεί να εκτελείται από έναν μόνο χορευτή, που στην περίπτωση αυτή δεν τραγουδά ο ίδιος αλλά χορεύει με το τραγούδι και τη μουσική ενός λαουτιέρη. Είδαμε ένα δεκαπεντάχρονο αγόρι που, με τις παραλλαγές του στη φιγούρα και με την άνεση με την οποία εκτελούσε την "πιρουέτα" και τις άλλες δύσκολες κινήσεις, μετέτρεψε αυτή την παράξενη παράσταση σε ένα πολύ ευχάριστο θέαμα.

Είναι κάπως επικίνδυνο, αν και ελκυστικό, το να δοκιμάσει κανείς να ανακαλύψει ομοιότητες ανάμεσα στα σύγχρονα και στα αρχαία έθιμα - όμως θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι οι Αλβανοί - από όποιους κι αν το διδάχτηκαν - διατηρούν σ' αυτή τη διασκέδαση κάτι εντελώς παρόμοιο με τους στρατιωτικούς χορούς που συναντούμε στους κλασικούς συγγραφείς. Συγχρόνως δεν θα πρέπει, όπως έκαναν διάφοροι γάλλοι περιηγητές, να μιλάει για τον Πυρρίχιο χορό των Αρναούτηδων. Κοιτάξτε στον Ξενοφώντα την περιγραφή των ελληνικών και βαρβαρικών χορών με τους οποίους διασκέδασε ορισμένους ξένους πρέσβεις και θα καταλήξετε ότι ο περσικός χορός είναι αυτός που φέρει την μεγαλύτερη ομοιότητα με τον σύγχρονο χορό, γιατί σε αυτόν ο εκτελεστής "έπεσε στα γόνατα και ξανασηκώθηκε, και όλα αυτά τα έκανε με κανονικό ρυθμό στον ήχο του αυλού" ("Τέλος δε το Περσικόν ωρχείτο κροτών τας πέλτας και κύκλαζε, και ανύστατο, και ταύτα πάντα εν ρυθμώ προς τον αυλόν εποίει", στο βιβλίο 6, Ξενοφώντος Κύρου Ανάβασις, σελ. 426, όπου σε μια σημείωση υπάρχει αναφορά στα "Λακωνικά ανάλεκτα" του Meursius, βιβλίο 2, κεφάλαιο 12, που περιγράφει τον ενόπλιο χορό που εκτελείτο "cumomnicorporumflexuadinferendosetdeclinandosictus". Η εκμάθηση της Πυρρίχης ήταν μέρος των καθηκόντων των ρωμαίων λεγεωναρίων).

Στην περιγραφή των ενόπλιων χορών των Λακεδαιμονίων θα μπορούσατε επίσης να αναγνωρίσετε τα περίεργα λυγίσματα και στριφογυρίσματα των Αλβανών, των οποίων απότομες συστροφές του σώματος σε κάθε δυνατή στάση φαίνονται πράγματι σαν να έχουν δημιουργηθεί προκειμένου να δίνουν και να αποφεύγουν κτυπήματα.

…

p. 503-505

Το γαμήλιο τελετουργικό, πέρα από την αναμφισβήτητη αρχαιότητα αρκετών πλευρών του, είναι, όπως τα περισσότερα λειτουργικά της ελληνικής εκκλησίας, εξαιρετικά φτωχό και - για κάποιον που δεν είναι συνηθισμένος σ' αυτό το θέαμα - γελοίο. Η νύφη κι ο γαμπρός στέκονται κοντά στο ιερό κρατώντας μια αναμμένη λαμπάδα. Ο ιερέας στέκεται απέναντί τους, διαβάζει και ψέλνει μια λειτουργία, και κατόπιν παίρνει δυο δαχτυλίδια και δυο στεφάνια από λουλούδια στολισμένα με χρυσά φύλλα, τα βάζει αντίστοιχα στα δάχτυλα και στα κεφάλια του ζεύγους, μετά το επαναλαμβάνει ψέλνοντας και μετά τα αλλάζει διαδοχικά. Αυτή η αλλαγή επαναλαμβάνεται αρκετές φορές με μεγάλη ταχύτητα συνοδευόμενη από μουρμουρητά και ψαλμωδίες, μέχρις ότου αφεθούν τα δαχτυλίδια στα δάχτυλα εκείνων για τους οποίους προορίζονταν, ενώ τα στέφανα αφήνονται στην άκρη για να μην φθαρούν στολίζοντας τα κεφάλια του ζεύγους. Ενα κομμάτι ψωμί ευλογημένο και σταυρωμένο σπάζεται και τρώγεται από τη νύφη και το γαμπρό, και μια κούπα κρασί προσφέρεται πρώτα στον έναν και μετά στον άλλον. Κατόπιν το κορίτσι προσφέρει στους γύρω κομμάτια από το ίδιο ψωμί, μαζί με ροσόλι ή ρακί. Αν δεν προέρχεται από πλούσια οικογένεια, ο κάθε επισκέπτης τής δίνει ένα νόμισμα, για το οποίο του φιλά το χέρι. Αυτή είναι η τελευταία φάση της γαμήλιας τελετής, ενώ η μεταφορά της νύφης στο σπίτι του γαμπρού γίνεται την ίδια ή την επόμενη μέρα, με πομπή σχεδόν όμοια με εκείνην που είδαμε στα Γιάννενα. Η βραδιά ολοκληρώνεται με μουσική, χορό και γλέντι όπου τα φρούτα και ιδιαίτερα οι ξηροί καρποί (γαμήλιο κέρασμα των αρχαίων) αποτελούν το κύριο τμήμα του φαγητού.

Στην Αθήνα είδαμε μια νύφη συνοδευόμενη από τουλάχιστον πενήντα κορίτσια που προχωρούσαν ανά ζεύγη ντυμένα στα λευκά με λουλούδινα στεφάνια στο κεφάλι. Προηγούνταν οργανοπαίχτες με κιθάρες, ρεμπέκ και βιολιά. Η νύφη πήγαινε στο σπίτι μιας φίλης της, όπου θα έμενε μέχρι να περάσει η πομπή του γαμπρού για να την συνοδέψει στο σπίτι του.

Στα παραπάνω έθιμα ήμασταν μάρτυρες, αλλά υπάρχουν άλλα συνδεδεμένα με την ίδια σημαντική τελετή για τα οποία ακούσαμε ή διαβάσαμε, όπως το θριαμβευτικό λουτρό της νύφης τη νύχτα προ του γάμου, και το πέρασμά της από ένα σκεπασμένο κόσκινο στο κατώφλι του δωματίου του γαμπρού. Αν το κόσκινο δεν σπάσει με το βάρος του ποδιού της νύφης, τότε δημιουργούνται υποψίες για την αγνότητά της. Αυτό το δεύτερο έθιμο αναφέρεται από αρκετούς συγγραφείς και μπορεί πράγματι να εφαρμόζεται, αλλά εγώ δεν άκουσα γι' αυτό, ούτε για τις προφυλάξεις του γαμπρού για την πρώτη νύχτα γάμου τις οποίες υπονοεί ο κ. deGuys στην δεκάτη έκτη επιστολή του.

Οι περιπτώσεις δεύτερου γάμου είναι πολύ σπάνιες ανάμεσα στους Ελληνες, όπως και το να μένει ένας άντρας ανύπαντρος σε όλη του τη ζωή, εκτός από τους ιερείς.

Οι γυναίκες σπάνια γνωρίζουν ανάγνωση ή γραφή, όμως όλες κεντούν με πολύ γούστο και γενικά ξέρουν να παίζουν ελληνικό λαούτο ή ρεμπέκ. Χορό μαθαίνουν χωρίς δάσκαλο, από τις συντροφιές τους. Ο χορός, που ονομάζεται "χορός" και για διάκριση Ρομαίικα, συνίσταται γενικά σε αργές κινήσεις, όπου τα κορίτσια κρατιώνται με μαντίλια, και ο κορυφαίος δίνει το βήμα και τον χρόνο, όπως στον αλβανικό χορό. Οι χορευτές δεν τραγουδούν, η μουσική δίνεται από μια κιθάρα ή λαούτο, και καμιά φορά ένα βιολί, που συνοδεύουν οι φωνές των οργανοπαικτών. Οταν όμως συμμετέχουν άντρες, πιάνονται εναλλάξ άντρας με γυναίκα και το θέαμα είναι πιο ζωηρό. Τότε σηκώνουν τα μαντίλια ψηλά πάνω από τα κεφάλια τους και ο κορυφαίος περνάει από κάτω με τρόπο που αρχικά μού θύμισε το δικό μας ανάλογο παιχνίδι, αν και ορισμένοι παρατηρητές το συνέδεσαν με τον αρχαίο χορό του λαβύρινθου της Κρήτης, τον ονομαζόμενο Γέρανο. Οταν η διασκέδαση συνεχίζεται όλη τη νύχτα, όπως συμβαίνει συνήθως, οι φιγούρες είναι διάφορες. Είδα ένα κορίτσι που στο τέλος του χορού που μόλις περιέγραψα πήδηξε στη μέση του δωματίου με ένα ντέφι στο χέρι κι άρχισε αμέσως να χορεύει μόνο του, ενώ κάποιος νεαρός, εκλεκτός της, που τον είχε προειδοποιήσει έπαιζε κιθάρα ρυθμίζοντας το χορό και τη μουσική της καλής του. Μια φορά καταφέραμε ένα ζωηρό κορίτσι δεκαπέντε ετών να δοκιμάσει την αλβανική φιγούρα, οπότε η απόλυτη επιτυχία της με την πρώτη έδειξε την ετοιμότητα και την προσαρμοστικότητα των ταλέντων της στο χορό.

…

p. 884-885

letterXLVI

Οταν ήμασταν στην πόλη [στην Κωνσταντινούπολη] μπορούσε να βρει κανείς κρασί σε όλες τις ταβέρνες ή καφενεία που είχαν έλληνες ιδιοκτήτες, εφόσον κανένας Τούρκος δεν μπορεί να πιει χωρίς να μεθύσει. Ημουν μάρτυς τέτοιας κατάχρησης οινοπνεύματος όπου μπορεί κανείς να δει στη δυτική συνοικία της αγγλικής μητρόπολης. Υπάρχουν ταβέρνες στην Κωνσταντινούπολη αλλά τέτοιες αφθονούν στο Γαλατά και σπάνια δεν ακούς μουσική - ή πιο κακόφωνους ήχους - διαβαίνοντας τους δρόμους αυτού του προαστείου. Αυτά τα κρασοπουλιά, γιατί έτσι τα ονομάζουν οι Φράγκοι, είναι συνήθως μεγάλες αίθουσες με το πάτωμα στρωμένο ολλανδικά πλακάκια, με ένα συντριβάνι στη μέση κι έναν ξύλινο εξώστη για τους επισκέπτες γύρω γύρω στις πλευρές του χώρου, περίπου στο μέσον της απόστασης ανάμεσα στο πάτωμα και στην οροφή. Το τμήμα της διασκέδασης που αρέσει περισσότερο στους θαμώνες, και το οποίο κανένας Αγγλος δεν μπορεί να παρακολουθήσει υπομονετικά για λίγο, είναι η παρουσίαση των "γιαμάκι", των αγοριών-χορευτών που είναι κυρίως έλληνες νησιώτες ή Εβραίοι, αλλά ποτέ Τούρκοι. Οι άθλιοι αυτοί θεατρίνοι χορεύουν με μουσική από κιθάρες, βιολιά και ρεμπέκ, και από τις φωνασκίες του αφεντικού των χορευτών, καθώς και κάποτε με τους καυγάδες των Τούρκων, ο θόρυβος και η αναστάσωση ξεσπούν μέρα μεσημέρι τόσο ώστε να φέρουν την περίπολο. Ούτε η ίδια η Ρώμη την περίοδο του περίφημου διατάγματος του αυτοκράτορα Φιλίππου δεν θα μπορούσε να προσφέρει ένα θέαμα τόσο υποτιμητικό για την ανθρώπινη φύση, όσο οι ταβέρνες του Γαλατά.